Ένας εκλεπτυσμένος χώρος σχεδιασμένος για τον ξεχωριστό επισκέπτη.
Βρείτε τον τέλειο ύπνο και τη μοναδική φιλοξενία μας στην καρδιά του Ψυρρή.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς, γνωστός και ως «ο άγιος των ελληνικών γραμμάτων». Έγραψε κυρίως διηγήματα και το έργο του κατέχει εξέχουσα θέση στη νεοελληνική λογοτεχνία.
Έζησε στη φτωχική (τότε) γειτονιά του Ψυρρή. Η περιοχή αυτή καθώς και το γειτονικό Μοναστηράκι αποτελούσαν την καθημερινότητα του και την πηγή έμπνευσης πολλών αριστουργημάτων του.
Ο Παπαδιαμάντης, γιος κληρικού ήταν βαθιά θρησκευόμενος, φιλεύσπλαχνος και φιλάνθρωπος, με αποτέλεσμα πάντα να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1880, ο μοναχός Νήφων, ο οποίος καταγόταν από την γενέτειρά του, τη Σκιάθο και ήταν παιδικός του φίλος, του πρόσφερε φιλοξενία στο ίδιο δωμάτιο στην αυλή της εκκλησίας όπου κοιμόταν και αυτός. Το μικρό δωμάτιο έχει ονομαστεί το «Κελί του Παπαδιαμάντη» γιατί θυμίζει τα μοναστηριακά κελιά.
Στο κελί αυτό ο Παπαδιαμάντης πέρασε μια μεγάλη περίοδο της αθηναϊκής του ζωής, έγραψε μερικά από τα σημαντικότερα έργα του ανάμεσα τους τη Φόνισσα και τον Καλόγερο και παράλληλα συμμετείχε ως ιεροψάλτης στις εκκλησιαστικές ακολουθίες.
Το δωμάτιο ανακαινίστηκε το 2021 και είναι πλέον ανοιχτό για το κοινό, με διάφορα πορτρέτα του συγγραφέα στους τοίχους και ένα podcast με μια από τις ιστορίες του (η είσοδος στο χώρο είναι δωρεάν).
Στην οδό Αριστοφάνους, ο συγγραφέας πέρασε τα δώδεκα από τα χρόνια της παραμονής του στου Ψυρρή. Έμενε σε ένα φτωχικό δωμάτιο σε μια εσωτερική αυλή κοντά στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, που πιθανότατα βρισκόταν στον αριθμό 18 της οδού (στο Google Maps υπάρχει ένα σπίτι στο νούμερο 24 που έχει χαρακτηριστεί λανθασμένα στον χάρτη ως «Σπίτι του Παπαδιαμάντη»).
Αυτό το μέρος ήταν μια μάντρα με δωμάτια με σάπιους τοίχους και συνήθως χωρίς παράθυρα, ενώ οι ένοικοι ήταν φτωχοί, εργένηδες και περιθωριοποιημένοι.
Έφυγε από αυτό το δωμάτιο και μετακόμισε στο δωμάτιο στον περίβολο της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων όταν ένα βράδυ, μετά από δυνατή βροχή κατέρρευσε η στέγη και κινδύνευσε η ζωή του.
Στη συμβολή των οδών Σαρρή και Αγίων Αναργύρων βρίσκεται το κτίριο που στεγαζόταν το περίφημο παντοπωλείο και ταβέρνα του Τριπολιτσιώτη Καχριμάνη, όπου για 25 χρόνια ο Παπαδιαμάντης υπήρξε καθημερινός θαμώνας.
Εδώ, ο Παπαδιαμάντης, εκτός από την απεριόριστη πίστωση, το καλό φαγητό, το άφθονο κρασί και τη ρετσίνα δέχτηκε το σεβασμό και τη στήριξη του ιδιοκτήτη, αλλά και την πηγή έμπνευσής για πολλά από τα κείμενα και τους χαρακτήρες των διηγημάτων του, καθώς ο συγκεκριμένος χώρος υπήρξε πόλος έλξης για ανθρώπους όλων των κοινωνικών βαθμίδων και τάξεων.
Μάλιστα, ο Παπαδιαμάντης μην έχοντας συνήθως χρήματα για να αγοράσει χαρτί, έπαιρνε τις χαρτοσακούλες από τον Καχριμάνη, τις έκοβε σε ορθογώνιο σχήμα και έγραφε πάνω τις ιστορίες του.
Η ελληνική λογοτεχνία οφείλει πολλά σε αυτόν τον μπακάλη, χάριν στον οποίο πολλά από τα αριστουργήματα του συγγραφέα γράφτηκαν πάνω σε αυτά τα μπακαλόχαρτα.
Για ένα χρονικό διάστημα ο Παπαδιαμάντης έμεινε και σε κάποιο χαμόσπιτο στην οδό Τάκη, όπου σε αυτό έγραψε το διάσημο έργο του Γυφτοπούλα.
Στη γειτονική πλατεία στο Μοναστηράκι και στα καφενεία της ο Παπαδιαμάντης περνούσε πολλές ώρες της ημέρας παρατηρώντας την καθημερινότητα και τους ανθρώπους της περιοχής, τους εργάτες, τους τεχνίτες, τις γυναίκες αλλά και τους κρατούμενους που οδηγούνταν στη φυλακή που ήταν εκεί κοντά.
Σε μια από τις ιστορίες του αναφέρεται σε μια λευκοντυμένη γυναίκα που είδε ένα βράδυ στα σκαλιά του Τζαμιού Τζισταράκη στην πλατεία και σκέφτηκε ότι «εδώ βγαίνουν ακόμα φαντάσματα».
Σε αυτό το μικρό ανεπιτήδευτο εκκλησάκι, ο Παπαδιαμάντης συνάντησε τον κληρικό Νικόλαο Πλανά το 1887 και συμμετείχε ως ιεροψάλτης στις αγρυπνίες που οργάνωνε για πρώτη φορά στην Αθήνα. Ήταν ο δεξιός ψάλτης και ο αριστερός ψάλτης ήταν ο ξάδερφός του – ο συγγραφέας, ακαδημαϊκός, δημοσιογράφος και μεταφραστής – Αλέξανδρος Μωραϊτίδης. Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ο Παύλος Νιρβάνας και άλλοι σημαντικοί συγγραφείς της εποχής έσπευδαν να τους ακούσουν να ψάλλουν σε αυτό το εκκλησάκι σε μια ατμόσφαιρα μοναδική και κατανυκτική.
Στο χώρο της Δημοτικής Αγοράς Αθηνών, γνωστή και ως Βαρβάκειο Αγορά στεγαζόταν μέχρι το 1944 η Βαρβάκειος Σχολή. Στο σχολείο αυτό ο νεαρός Παπαδιαμάντης γράφτηκε το 1873 στην Δ’ τάξη του Λυκείου και ένα χρόνο αργότερα γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου ήταν συμφοιτητής με τον πεζογράφο Γεώργιο Βιζυηνό.
Δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, κάτι που πλήγωσε τον πατέρα του, ο οποίος ευελπιστούσε να γίνει δάσκαλος στο νησί και να βοηθήσει με τον τρόπο αυτό τις τέσσερις αδερφές του.
Στις αίθουσες του Πανεπιστημίου ο Παπαδιαμάντης άκουσε όπως ο ίδιος γράφει λίγα φιλολογικά μαθήματα. Παρακάτω στο κέντρο της Πλατείας Κλαυθμώνος συναντάμε την προτομή του Βλάσση Γαβριηλίδη, του εκδότη και δημοσιογράφου που θεωρείται ο «πατέρας» της δημοσιογραφίας στη σύγχρονη Ελλάδα.
Από τη στιγμή που γράφτηκε στο πανεπιστήμιο, ο Παπαδιαμάντης άρχισε να εκδίδει και να μεταφράζει, αλλά οι απολαβές του ήταν πενιχρές. Η θέση του βελτιώθηκε όταν γνώρισε τον Γαβριηλίδη, ο οποίος είχε ιδρύσει την περίφημη εφημερίδα Ακρόπολις (τα πρώτα γραφεία της εφημερίδας ήταν στην πλατεία) και τον κάλεσε να γράψει τις ιστορίες του για την εφημερίδα.
Αν και ο μισθός του από τη δουλειά του στην Ακρόπολη ήταν υπερβολικός για την εποχή, στο τέλος κάθε μήνα ήταν πάντα φτωχός λόγω της κακοδιαχείρισης των οικονομικών του. Ο Γαβριηλίδης, εκτός από το ότι του έδωσε την ευκαιρία να δημοσιεύσει τα γραπτά του, στεκόταν δίπλα του σαν πατέρας, τον ενθάρρυνε και τον βοηθούσε πάντα σε κάθε δύσκολη στιγμή.
Για τον ασκητικό του βίο και το χαρακτήρα του Παπαδιαμάντη αντιλαμβανόμαστε πολλά από το διάλογο που είχε με τον διευθυντή της εφημερίδας «Άστυ», Δημήτριο Κακλαμάνο σχετικά με την αμοιβή του:
– Ο μισθός σας θα είναι 150 δραχμές.
Ο Παπαδιαμάντης έμεινε σκεπτικός, σα να λογάριαζε κάτι.
– Μήπως είναι λίγα; ρώτησε δειλά ο Κακλαμάνος, έτοιμος να αυξήσει το ποσό.
– Πολλές είναι 150! αποκρίθηκε ο «κοσμοκαλόγερος». Με φθάνουν 100.
Κι έφυγε βιαστικός και ντροπαλός χωρίς να προσθέσει λέξη.
Για τον τελευταίο σταθμό της περιήγησής μας, κινούμαστε 1,5 χλμ βορειοανατολικά προς τη γειτονιά του Κολωνακίου και την Πλατεία Δεξαμενής. Το 1906 ένας παλιός φίλος του, ο Γιάννης Βλαχογιάννης, πήρε τον Παπαδιαμάντη από το δωμάτιό του στου Ψυρρή, βλέποντας ότι η υγεία του είχε επιδεινωθεί και τον φιλοξένησε στο δωμάτιό του στον Λυκαβηττό κοντά στη Δεξαμενή.
Στις αρχές του 20ου αιώνα στη Δεξαμένη λειτουργούσαν δύο καφενεία. Το φθηνότερο καφενείο ήταν αυτό του Μπαρμπαγιάννη, που πουλούσε καφέ για μια δεκάρα, ενώ το άλλο ονομαζόταν Τέρψη, και ήταν το σημείο συνάντησης συγγραφέων και ποιητών.
Ο ταπεινός Παπαδιαμάντης καθόταν έξω από το καφενείο του Μπαρμπαγιάννη, στο πίσω μέρος, δίπλα στο παραθυράκι του τζακιού. Έπαιρνε τον καφέ του από το παράθυρο και ζητούσε φωτιά για να ανάψει το τσιγάρο του. Αυτή ήταν η τοποθεσία της μοναδικής (και ως εκ τούτου διάσημης) φωτογραφίας του που τραβήχτηκε από τον Παύλο Νιρβάνα, ο οποίος ήταν τακτικός θαμώνας της πλατείας.
Επίσης σε έναν πλαϊνό τοίχο της πλατεία Δεξαμενής, βλέπουμε το ανάγλυφο πορτρέτο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Το ανάγλυφο χρονολογείται από το 1923, όταν το δημοτικό συμβούλιο Αθηναίων ενέκρινε το κόστος του έργου με το ποσό των 5.000 δραχμών και το πορτραίτο φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Θωμά Θωμόπουλο, έργα του οποίου υπάρχουν σε πολλά κεντρικά σημεία της Αθήνας.
